ase
Het Westland staat in de landelijke media bekend als een politiek rechts bolwerk. Of het nu gaat om de
huisvesting van arbeidsmigranten, de komst van een asielzoekerscentrum of de kleur van de hulp van
Sinterklaas: het Westland laat zich horen. In deze reeks artikelen ging historicus Philip van den Berg op
zoek naar het antwoord op de vraag: ‘Hoe rechts is het Westland?’
Een veelzeggend citaat
In dit laatste artikel is het citaat van een lokale Westlander veelzeggend. Eric Borggreve zette zich jaren in voor de lokale politiek aan de linkerflank. Hij zegt eerlijk dat het Westland geen makkelijke plek is om linkse idealen uit te dragen, laat staan er steun voor te vinden in een rechts georiënteerde gemeenteraad. Dat roept vragen op als: waarom is het Westland zo gevoelig voor partijen aan de rechterflank? En waarom stemmen zoveel Westlanders op BBB, PVV, Forum of JA21?
Verkiezingskoorts
Wanneer u dit leest, vinden in diezelfde week de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Net als ik bent u vast
nieuwsgierig naar de uitkomst. Welke partij wordt de grootste? Hoe ziet het nieuwe kabinet eruit? En: hoe rechts stemt het Westland deze keer? Op sommige vragen kan ik geen antwoord geven, hooguit mijn verwachting uitspreken. Maar op één vraag wél: het Westland zal ook de komende decennia zijn voorkeur blijven uitspreken voor partijen aan de rechterflank van het politieke toneel. Maar waarom? Dat kunt u hieronder lezen.
De jeugd mag kiezen
Tijdens verkiezingen in Nederland kunnen scholieren in het voortgezet onderwijs (VO) ook hun stem uitbrengen. Meerdere scholen in het Westland doen daar al jaren aan mee. De uitslagen van deze zogeheten schoolverkiezingen zijn boeiend en vaak een verrassend goede indicatie van hoe jongeren in de toekomst mogelijk zullen stemmen. Hoewel: de behaalde resultaten vormen natuurlijk geen garantie voor de toekomst. Maar toch …
Van generatie op generatie
Voor een goed beeld volgen enkele cijfers over hoe middelbare scholieren in het Westland stemmen. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 stemden zo’n 23 procent van de scholieren op de PVV, 17 procent op Forum voor Democratie en bijna 15 procent op de VVD. In Midden-Delfland behaalde de PVV eveneens de eerste plek en stond de VVD op nummer drie. Eerdere uitslagen laten zien dat dit geen bevlieging was. De PVV kreeg in 2017 21 procent van de stemmen en de VVD zelfs 24 procent. In 2012 waren de percentages als volgt: VVD 30 procent en PVV 22 procent. De gemeentelijke verkiezingen van 2018 geven een vergelijkbaar beeld: VVD (28%), LPF Westland (16%) en GemeenteBelang Westland (11%). Veelzeggend, toch?
Nederland = vol?
De aversie tegen buitenlanders of de islam komt niet voort uit haat, maar uit het verlangen de Nederlandse identiteit te behouden. Niet voor niets was er vorig jaar veel gedoe rond de intocht van Sinterklaas. Toch werken al decennialang veel buitenlanders in de Glazen Stad. In de jaren zeventig en tachtig waren dat vooral Marokkanen uit de grote steden; sinds het nieuwe millennium steeds meer Oost-Europeanen. Hun komst op zich is geen probleem. Voor het Westland zelfs bittere noodzaak – al spelen financiële motieven hierin ook een rol. Maar wanneer de eigen cultuur, normen en waarden in het gedrang komen, trekken veel Westlanders een streep — en kiezen ze Fortuyn, PVV of Forum.
Dovemansoren
Een andere reden voor de politieke keuze en voorkeur van veel Westlanders komt door een gezonde aversie tegenover de overheid en haar instellingen. Gevoelens en ervaringen die geworteld zijn in het verleden. Het Westland heeft weinig op met de bemoeienis van overheidsinstanties. Al is het maar vanwege de vele, en deels onnodige, regelgeving en bureaucratie. De overheid doet maar wat, zonder te weten waarmee ze bezig is. Het feit is dat het bestuur zelf op meerdere niveaus een grote bijdrage levert aan de vervreemding tussen zichzelf en haar burgers.
Asielzoekerscentra bevestigen de regel
Een goed voorbeeld is het asielzoekerscentrum in Den Hoorn. De bouw werd door het college en enkele partijen doorgedrukt — volgens velen tegen de wens van bewoners. Niet echt een oplossing voor een maatschappelijk vraagstuk. En het is niet het enige thema waarbij Den Haag, de provincie of het lokaal bestuur beroerd communiceert.
Een sociologische typering
Socioloog Verbraeck maakte decennia geleden al een haarscherpe analyse van de Westlandse mentaliteit en cultuur. In zijn proefschrift Het Westland duidde hij meerdere herkenbare eigenschappen, waaronder dat het Westland haar eigen vrijheid koestert. Westlanders bepalen graag zelf wel of en hoe ze inhoud geven aan hun eigen leven. Daarbij, waarom onze eigen cultuur niet koesteren? Ook speelde in het verleden de kerk een bepalende rol. En hoewel haar invloed sterk is geslonken, is deze nog steeds merkbaar. En, eerlijk is eerlijk, veel Westlanders vinden geld, hun naam en materiële welzijn echt wel belangrijk. Want, wat zouden de buren wel niet denken?
Karakter en overtuiging
Kortom de uitspraak van Eric Borggreve bevestigt de politieke kleur van het Westland. Links kreeg hier nooit voet aan de grond. Niet omdat Westlanders tegen verandering zijn — zeker niet — maar omdat ze liever zelf bepalen of iets nodig is, en dat in hun eigen tempo doen. De vraag Hoe rechts is het Westland? laat zich niet beantwoorden met cijfers alleen. Het is een mengeling van karakter, geschiedenis, geloof en gezond wantrouwen. Of u dat nu rechts, behoudend of nuchter noemt — dat laat ik aan u over.
