Het Westland staat in de landelijke media bekend als een politiek rechts bolwerk. Of het nu gaat om de
huisvesting van arbeidsmigranten, de komst van een asielzoekerscentrum of de kleur van de hulp van
Sinterklaas: het Westland laat zich horen. In deze reeks artikelen gaat historicus Philip van den Berg in op de vraag: ‘Hoe rechts is het Westland?’ Dit zevende artikel behandelt de moord op Pim Fortuyn, zijn LPF en de gevolgen voor de (landelijke) politiek.
Een politieke schokgolf: Fortuyn als kantelpunt
Op zes mei 2002 schudde de Nederlandse samenleving op haar grondvesten, waardoor het Nederlandse politieke landschap definitief veranderde. De geest was uit de fles. Niet alleen door de linkse terrorist en anarchist Volkert van der G. Eveneens vanwege het politieke optreden van de premier in spe: Pim Fortuyn. Hoe kwam het dat deze politieke buitenstaander en nieuwkomer op het politiek toneel als kantelpunt fungeerde voor de Nederlandse landelijke politiek? Maar niet alleen voor de politiek in het algemeen, maar in het bijzonder voor de partijen aan de rechterflank van het politieke spectrum.
Fortuyn en de Glazen Stad
De onverwachte moord op Fortuyn had ook impact in het Westland. In elke Westlandse gemeente behaalde Fortuyn de tweede plaats bij de verkiezingen van 2001. Een uitzondering hierop was Schipluiden. De moord op Fortuyn leidde in 2004 mede tot de oprichting van de ‘zusterpartij’ LPF Westland. Een partij die staat voor klare taal: geen wollig taalgebruik of achterkamertjespolitiek in het Binnenhof of in een stadhuis. Het was dan ook niet vreemd dat de lijst van Pim goed scoorde bij de vele peilingen en prognoses. De toenmalige politieke kopstukken wisten zich geen houding te geven tegenover Fortuyn.
Opkomst van nieuwe rechtse partijen
Deze kanteling leidde tot de komst van meerdere rechtsautoritaire partijen waar het landsbelang, het belang van het Nederlandse volk, zijn cultuur, normen en waarden en gewoonten de leidraad vormden.Ook namen steeds meer politici ‘op rechts’ geen blad meer voor hun mond. Mede hierdoor gooiden partijen met lijsttrekkers als Rita Verdonk (Trots op Nederland) en Geert Wilders, met zijn PVV, hoge ogen bij de Tweede Kamerverkiezingen onder de Westlanders. Hetzelfde gold voor andere vergelijkbare partijen in de landelijke politiek in relatie tot het Westland. Denk hierbij aan Forum voor Democratie (FvD), onder de voormalige lijsttrekker Thierry Baudet. Of de BoerBurgerBeweging (BBB) met Caroline van der Plas.
Feiten: cijfers en procenten
Enkele voorbeelden met getallen en percentages bevestigen bovenstaand verhaal. Bij de provinciale verkiezingen van 2019 behaalde FvD de meeste stemmen in de gemeente Westland (24,21%) en in Midden-Delfland stond ze in de top drie met 16,38% van de stemmen. Hetzelfde gold vier jaar later in 2023. Daar lukte het de partij van Caroline van der Plas om in iedere provincie de meeste stemmen binnen te slepen, ook in de randstedelijke provincie Zuid-Holland. In de eerdergenoemde gemeenten Midden-Delfland en Westland behaalde de BBB meer dan 20% van de stemmen.
Wilders: een verhaal apart
Ook Geert met zijn PVV past goed bij de politieke voorkeur van veel Westlanders. Nadat Wilders uit de VVD stapte en als zelfstandige politicus aan de slag ging, zie je dat zijn partij stappen maakte in de politieke arena en onder de kiezers in Nederland. Dat geldt ook voor deze regio. Bij de landelijke verkiezingen in 2006 stond de PVV in de top vijf in het Westland. Vier jaar later stond deze partij al in de top drie van de gemeenten Westland en Midden-Delfland. En onlangs, in 2023 stond de PVV op 1 en 2 in de Glazen Stad. Gekoppeld aan de andere partijen op rechts en meerdere verkiezingsuitslagen staat buiten kijf dat het Westland voor rechts kiest, met een sterke voorkeur voor de rechterflank.
Kantelpunten: multi-culti, Paars en weggevallen muren
Hoewel al decennialang grote groepen arbeidsmigranten aanwezig zijn in het Westland, heeft deze regio weinig op met buitenlanders. Evenmin met de multiculturele samenleving. In de ogen van veel Westlanders iets wat hen door de strot wordt geduwd. Verder speelt mee de aversie tegen de islam en het feit dat velen zich niet aanpassen aan de Nederlandse cultuur. Maar wanneer het economisch en geldelijk voordeel oplevert, staat het Westland vooraan en open voor veranderingen. Verder heeft het Westland weinig op gehad met de verschillende paarse kabinetten (PvdA/D66/VVD). Dit mede
door de omarming van de grenzeloze opvang van en barmhartigheid aan rijen asielzoekers, afkomstig uit de hele wereld. En afsluitend oefende eveneens de kerkverlating grote invloed uit op het stemgedrag van vele Westlanders. Door het wegvallen van vele kerkelijke muren voelen veel Westlanders zich niet meer gebonden aan het stemmen op bijvoorbeeld het CDA of de vroegere KVP, ARP en het CHU, met uitzondering van partijen als de SGP.
Waar deze gevoelens en redenen hun oorsprong vinden, komt in het volgende en laatste artikel ter sprake over ‘Hoe rechts is het Westland?’, inclusief de impact hiervan voor de toekomst.
